زمانی که یک سازمان کارمندان جدیدی را به استخدام خود درمی‌آورد، طراحی و اجرای برنامه‌های آموزشی خوب اهمیت پیدا می‌کند؛ چرا که این برنامه‌ها موارد ارزشمند و مهمی را در مورد خط‌مشی‌های سازمان، اهداف تجاری آن، نقش‌های فردی کارکنان، ساختار هر بخش و… را به کارکنان می‌آموزد.
آموزش کارکنان نقش مهمی در رشد و موفقیت یک سازمان دارد. یک نیروی کار خوب آموزش دیده، در جایگاه شغلی خود مولدتر و کارآمدتر عمل کرده و در مسیر رسیدن سازمان به اهداف خود اثرگذارتر خواهد بود.
برای انواع مختلف کارمندان سازمان سبک‌های یادگیری مختلفی وجود دارد. برای یافتن بهترین و اثربخش‌ترین روش آموزش، واحد یادگیری و توسعه سازمان باید شیوه‌های یادگیری کارکنان خود را درک کرده و عواملی مانند اهداف آموزشی، هزینه‌ها و جدول زمانی آموزش را نیز مدنظر قرار دهد.
شناسایی بهترین روش آموزشی برای کارکنان شما نیاز به تفکر و برنامه‌ریزی دقیق زیادی دارد که همین امر کار را تا حدی برای تیم آموزش و توسعه دشوار می‌کند؛ به خصوص که هزینه آموزش کارکنان نیز بسیار بالاست.
در این مقاله قصد داریم شما را با شناخته‌شده‌ترین روش‌های آموزش کارکنان آشنا کنیم. یادگیری این روش‌ها و کاربردهای آن‌ها به شما کمک می‌کند تا در انتخاب روش مناسب آموزش سنجیده‌تر عمل کرده و از ایجاد هزینه‌های اضافی برای سازمان خود جلوگیری کنید.
چرا آموزش کارمندان جدید مهم است؟
آموزش نیروهای جدید امری مهم برای سازمان است. آموزش به کارمندان کمک می‌کند تا بینش و دید درستی نسبت به نقش خود در سازمان به دست آورده و با رویه‌ها و سیاست‌های غالب بر سازمان آشنا شوند. علاوه براین، آموزش کارمندان جدید به آن‌ها کمک می‌کند تا در روزهای ابتدایی شروع به کار خود احساس سرگردانی و عدم قطعیت نداشته باشند و احساس حمایت شدن از سمت سازمان را دریافت کنند. از این رو، سرمایه‌گذاری در بحث آموزش کارکنان جدید برای شرکت‌ها بسیار مهم است، زیرا:
- به نیروهای جدید کمک می‌کند تا قوانین، مقررات و سیاست‌هایی که مرتبط با مسئولیت‌های شغلی آن‌ها است را یاد بگیرند،
- نسبت به سازمان و بخش‌های مختلف آن شناخت کسب کنند،
- با نوع کارها و وظایفی که باید در نقش سازمانی خود انجام دهند و نیز ابزارها و منابعی که برای انجام وظایف خود به آن‌ها نیاز دارند آشنایی پیدا کنند،
- به آن‌ها کمک می‌کند تا در زمان کوتاه‌تری نسبت به جنبه‌های مختلف کار خود تسلط پیدا کنند.
10 روش آموزش کارکنان در سازمان
در این قسمت لیستی از بهترین روش های آموزش کارمندان معرفی شده است تا شما بتوانید با هریک از آن‌ها آشنایی پیدا کرده و بهترین روش را برای پیاده‌سازی در سازمان خود انتخاب کنید.
یادگیری الکترونیکی
یادگیری الکترونیکی (یادگیری آنلاین) به یکی از شناخته‌شده‌ترین روش‌های آموزش کارکنان تبدیل شده است، به ویژه پس از پاندمی کرونا که طی آن کارمندان مجبور بودند به صورت دورکار فعالیت داشته باشند و شرکت در جلسات آموزش حضوری ممکن نبود.
آموزش الکترونیکی کارکنان را قادر می‌سازد تا با توجه به سبک‌های یادگیری و نیازهای فردی خود، در خانه‌های خود بمانند و یادگیری کسب کنند.
مزایای آموزش الکترونیکی
- دوره‌های آنلاین انواع مختلفی از بازی‌های تعاملی، آزمون‌ها، فعالیت‌ها و گیمیفیکیشن را ترکیب می‌کند تا کارمندان نیز درگیر روند آموزشی شوند و یادگیری اثربخش‌تری داشته باشند،
- به کارمندان این آزادی را می‌دهد که در هر مکان و زمانی و تنها با استفاده از گوشی هوشمند خود در جلسات آموزشی حضور پیدا کنند،
- در شیوه آموزش آنلاین این امکان وجود دارد تا برخی از بخش‌های آموزش را خودکار کرد و علاوه بر کاهش هزینه‌های سربار، نیاز به مربی برای مشارکت مداوم در آموزش را کاهش داد،
- آموزش آنلاین مقیاس‌پذیر است،
- آموزش الکترونیکی نیازی به کلاس درس فیزیکی ندارد و همین امر به معنای کاهش هزینه‌های سازمان است،
- کارمندان می‌توانند در زمان‌های دلخواه خود، در این دوره‌های آنلاین شرکت کرده و زمان کاری و یادگیری را به راحتی مدیریت کنند.
معایب آموزش الکترونیکی
- طراحی و تعریف سرفصل‌های آموزشی و به روز نگه داشتن آن‌ها زمان زیادی صرف می‌کند،
- کارکنان ممکن است به دلیل عدم تعامل رودررو با مربیان احساس انزوا پیدا کنند،
- این روش آموزشی نیازمند دسترسی پایدار به اینترنت پرسرعت است،
- از آنجا که این روش به شکل غیرحضوری و آنلاین برگزار می‌شود، ممکن است حین برگزاری دوره کارمندان خیلی متمرکز نباشند و همزمان چند کار دیگر نیز انجام دهند،
- در این شیوه آموزشی کارمندان مهارت‌های عملی را یاد نمی‌گیرند.
آموزش ضمن خدمت
آموزش ضمن خدمت این امکان را برای کارمندان ایجاد می‌کند تا با داشتن مشارکت فعالانه، در جریان کار، یادگیری کسب کنند. این روش آموزشی یکی از موثرترین روش‌های آموزش کارمندان بوده و در محل سازمان برگزار می‌شود. هدف از این آموزش، ارتقا سطح دانش و اطلاعات کارمندان است. این آموزش می‌تواند به شکل دسته جمعی و انفرادی انجام شود.
مزایای آموزش ضمن خدمت
- آموزش در حین کار منجر به کسب نتایج بهتری می‌شود، زیرا یادگیری کارمندان در حین کار روی یک پروژه آسان‌تر است،
- این روش آموزشی باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها شده و نیاز به برگزاری دوره‌های آموزشی خارج سازمانی را از بین می‌برد،
- در این روش کارمندان بدون اینکه اختلالی در روند کاری‌شان ایجاد شود، می‌توانند مهارت‌های جدیدی یاد بگیرند،
- آموزش ضمن خدمت امکان آموزش شخصی‌سازی شده را برای کارمندان فراهم می‌کند.
معایب آموزش ضمن خدمت
- این روش ممکن است برای کارمندانی که تعامل و آموزش‌های رودررو را ترجیح می‌دهند، بازدهی کمتری داشته باشد.
آموزش ضمن خدمت یکی از موثرترین روش‌های آموزش کارمندان است که در محل سازمان برگزار می‌شود
یادگیری با رهبری مربی
یادگیری با رهبری مربی یکی از سنتی‌ترین و مشهورترین شیوه‌های آموزش کارکنان است که طی آن مربی یا آموزش‌دهنده در یک کلاس درس به صورت مستقیم با کارمندان تعامل داشته و مطالب را به آن‌ها آموزش می‌دهد. در این روش، مربی معمولا با استفاده از تجهیزات رایانه‌ای و تصویری به ارائه محتوای آموزشی می‌پردازد.
مزایای یادگیری با رهبری مربی
- تعامل مستقیم بین مربیان و کارکنان از انزوای اجتماعی جلوگیری می‌کند،
- سوالات به شکل مستقیم و صریح مطرح شده و به آن‌ها پاسخ داده می‌شود،
- این روش برای موضوعات پیچیده که نیاز به راهنمایی‌های شخصی دارند، بسیار موثر است.
معایب یادگیری با رهبری مربی
- کارمندان باید در طول دوره آموزش، به‌طور پیوسته نشسته باشند و تحرکی نخواهند داشت،
- این روش به دلیل نیاز به اجاره فضا برای برگزاری کلاس، هزینه‌های رفت و آمد مربی و پذیرایی، از لحاظ هزینه اقتصادی نیست،
- ممکن است از نظر کارمندان خسته‌کننده تلقی شود و آن را رها کنند،
- برای نیروها و کارمندان دورکار سازمان کاربردی ندارد.
تکنیک نقش آفرینی
این تکنیک زمانی به کار گرفته می‌شود که طی آن فرد یادگیرنده و مربی هر دو نقش خود را در سناریوهای بالقوه محل کار ایفا می‌کنند؛ به این معنی که مربی با شبیه‌سازی محیط واقعی، یادگیری را برای کارمند تسهیل می‌کند. این روش برای کارمندانی که با مشتریان به شکل مستقیم تعامل دارند مؤثرتر است، زیرا در مدیریت موقعیت‌های دشوار با مشتریان به آن‌ها تجربه می‌دهد؛ برای مثال آموزش برای کارمندان مرکز تماس.
مزایای تکنیک نقش آفرینی
- مشارکت کارکنان را افزایش می‌دهد،
- کارمندان را تشویق می‌کند تا از مهارت‌های حل مسئله و تفکر انتقادی در لحظه استفاده کنند،
- کارکنان را برای سناریوهای کاری سخت آماده می‌کند،
- مهارت‌های تعامل با مشتری کارکنان را بهبود می‌بخشد.
معایب تکنیک نقش آفرینی
- زمان بیشتری از کارمند می‌گیرد که این موضوع ممکن است بهره‌وری آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد،
- برای موضوعات و نقش‌های ساده و سرراست غیرضروری است،
- همه افراد با سناریوهای ایفای نقش راحت نیستند و همین موضوع می‌تواند بر عملکرد تأثیر بگذارد.
تکنیک مربی‌گری
در این روش، یک متخصص باتجربه، سرپرست، مربی یا یکی از کارمندان قدیمی و مجرب سازمان وظیفه راهنمایی و هدایت کارمندان را بر عهده گرفته و در وظایف و مسئولیت‌های شغلی خاصی به آن‌ها آموزش‌ها یا راهنمایی‌های لازم را ارائه می‌دهد.
شرکت‌ها اغلب این روش را برای تسهیل فرصت‌های توسعه کارکنان خود یا تقویت روابط شخصی بین افراد و شرکت‌هایشان انتخاب می‌کنند. روش مربی‌گری می‌تواند هم به صورت حضوری و هم مجازی اجرایی شود، به همین دلیل استفاده از آن برای کارمندان دورکار نیز ایده‌آل خواهد بود.
مزایای تکنیک مربی‌گری
- این روش روابط مثبتی را بین کارکنان ایجاد می‌کند که بعد از اتمام آموزش نیز همچنان ادامه‌دار است،
- این امکان را برای کارمندان ایجاد می‌کند تا سوالات خود را به شکل واضح و صریح بپرسند؛ سوالاتی که شاید با پرسیدن آن‌ها در جلسات یادگیری با رهبری مربی احساس راحتی نکنند،
- در این روش، کارمندان با مشاهده انجام کار توسط مربی یادگیری بیشتری کسب می‌کنند.
معایب تکنیک مربی‌گری
- این روش نیاز به سرمایه‌گذاری زمانی قابل توجهی از سوی سرپرست/مربی دارد،
- رابطه بین مربی و فرد یادگیرنده عامل اصلی جهت‌دهنده برای یک جلسه آموزشی موفق است.
شرکت‌ها اغلب تکنیک مربی‌گری را برای تسهیل فرصت‌های توسعه کارکنان خود یا تقویت روابط شخصی بین افراد و شرکت‌هایشان انتخاب می‌کنند
آموزش شبیه‌سازی شده
در این روش آموزشی، کارمندان سناریوهای مختلفی که ممکن است حین کار خود با آن‌ها مواجه شوند را تجربه کرده و اقداماتی که در این شرایط در محیط کار واقعی باید انجام دهند را یاد می‌گیرند. این روش برای افرادی که در زمینه‌ها و حوزه‌های پرخطر، مثل پزشکی یا خلبانی فعالیت می‌کنند، تقریبا ضروری است.
مزایای آموزش شبیه‌سازی شده
- افراد مهارت‌های حل مساله و تفکر انتقادی را در شرایط فشار یاد می‌گیرند،
- افراد می‌توانند در محیطی بدون ریسک تصمیم بگیرند و پیامدهای تصمیمات مختلف خود را تجربه کنند،
- این امکان را برای افراد فراهم می‌کند که با یادگیری از اشتباهات، مهارت‌های خود را توسعه دهند،
- با این روش افراد درک بهتری از پیامدهای کارها و تصمیمات خود و اهمیت کاهش اشتباهات به دست می‌آورند.
معایب آموزش شبیه‌سازی شده
- برگزاری تمرینات شبیه‌سازی می‌تواند گران و پرهزینه باشد،
- شبیه‌سازی همیشه قادر به بازسازی کامل موقعیت‌های زندگی واقعی نیست،
- آموزش‌های شبیه‌سازی شده همیشه باید به روز بوده و متناسب با روندهای صنعت باشد.
تکنیک مطالعه موردی
در روش مطالعه موردی، کارکنان در یک موقعیت واقعی قرار می‌گیرند و تشویق می‌شوند تا توانایی‌های تفکر انتقادی خود را به کار گرفته و تصمیمات درستی بگیرند. با وجود اینکه ممکن است این موقعیت‌ها دشوار و پیچیده باشند، باید اطلاعات کافی را به کارکنان ارائه کرد تا بتوانند وضعیت را تجزیه‌وتحلیل کنند و آگاهانه تصمیم بگیرند.
مزایای تکنیک مطالعه موردی
- این روش مهارت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، حل مساله و تصمیم‌گیری را در کارکنان تقویت می‌کند،
- هنگامی که کارکنان به صورت دائم روی مطالعات موردی کار می‌کنند، مقابله با موقعیت‌های مشابه در زندگی واقعی نیز برای آن‌ها ساده‌تر خواهد بود،
- توانایی کارمندان برای تفکر خارج از چارچوب را افزایش می‌دهد،
- به نسبت ارزان است.
معایب تکنیک مطالعه موردی
- این روش برای جمع‌آوری داده‌ها کمی فشرده است،
- تجزیه و تحلیل داده‌ها برای کارکنان وقت‌گیر است.
آموزش ویدئویی
آموزش ویدیویی یکی از مؤثرترین روش‌های آموزش کارکنان برای جذب آن‌ها و ارائه تجربیات یادگیری پیچیده با هزینه کمتری نسبت به آموزش سنتی است. ساخت ویدئوی آموزشی برای کارمندان این امکان را برای آن‌ها فراهم می‌کند تا اطلاعات را در قالبی قابل درک هضم کنند. همچنین نگهداری این ویدئوها آسان است و کارمندان می‌توانند هر زمانی که بخواهند به آن‌ها مراجعه کرده و مجدد تماشا کنند.
مزایای آموزش ویدئویی
- در آموزش ویدئویی سازمان تنها یکبار برای تهیه ویدئوها هزینه می‌کند اما می‌تواند برای سال‌ها از آن‌ها استفاده کند،
- یادگیری از طریق ویدئو این امکان را برای کارمندان فراهم می‌کند تا هر زمان و مکانی که فرصت داشتند، ویدئوها را تماشا کنند؛ به این ترتیب در جریان کار آن‌ها نیز اختلال ایجاد نخواهد شد.
معایب آموزش ویدئویی
- در روش آموزش ویدئویی ارتباط بین فردی میان افراد شکل نخواهد گرفت،
- اگر به هردلیلی نیاز به تغییر محتوای ویدئوها باشد، این کار زمان‌بر خواهد بود.
cross-training
در این روش آموزشی، به کارمندان مهارت‌هایی فراتر از مهارت‌های لازم جهت انجام شغل فعلی آن‌ها در سازمان آموزش داده می‌شود و برای آن‌ها این امکان را ایجاد می‌کند تا بتوانند در آینده در موقعیت‌های شغلی جدیدی مشغول به فعالیت شوند. کارمندان این روش آموزشی را برای رشد شخصی خود مفید می‌دانند، زیرا باعث می‌شود مهارت‌های جدیدی را یاد بگیرند، برای سازمان خود نیز ارزش‌آفرینی بیشتری داشته باشند و در نهایت احساس رضایت‌مندی بیشتری نسبت به سازمان پیدا کنند.
مزایای cross-training
- این روش این امکان را فراهم می‌کند تا در صورت خالی بودن یک موقعیت شغلی در سازمان، کارمندان سازمان بتوانند به طور موقت آن را پر کنند،
- دامنه مهارتی کارکنان را تقویت می‌کند،
- تیم‍‌ها به صورت فعالانه، باهم بیشتر همکاری می‌کنند،
- زمانی که افراد توانمندتر شوند، می‌توانند برای موقعیت‌های سطح بالاتر ترفیع بگیرند که این موضوع نیاز به استخدام‌های جدید را کاهش می‌دهد.
معایب cross-training
- این روش در سازمان‌های بزرگتر نیازمند زمان، تلاش و منابع بیشتری است،
- محول کردن وظایف اضافی به کارمندان می‌تواند حواس پرتی جدی برای آن‌ها ایجاد کند،
- در مواردی کارمندان ممکن است در نهایت این احساس را داشته باشند که بیش از حد کار می‌کنند.
Job Shadowing
این روش این امکان را برای کارکنان فراهم می‌کند تا نحوه کار و فعالیت متخصصان در حوزه‌ها و جایگاه‌های شغلی مختلف را به طور مستقیم مشاهده کرده و نسبت به حوزه و شرایط کاری آن‌ها بینش کسب کنند. همچنین این روش برای افراد کم تجربه این امکان را فراهم می‌کند تا در کنار متخصصان کار کرده و علاوه بر کسب یادگیری موضوعات جدید، دامنه مهارت‌های خود را افزایش دهند.
مزایای Job Shadowing
- باعث بهبود روابط میان واحد‌های مختلف سازمان می‌شود،
- توسعه و بهبود مستمر کارکنان را سرعت می‌بخشد،
- به کارمندان اجازه می‌دهد تا تا گزینه‌های بالقوه شغلی را کشف کنند،
- این روش بهترین راه به اشتراک‌گذاری تجارب کارکنان با یکدیگر است،
- زمان کمتری نسبت به دوره‌های کارآموزی دارد،
- میان کارمندان قدیمی سازمان و کارمندانی که تازه استخدام شده‌اند، روابط کاری قوی ایجاد می‌کند.
معایب Job Shadowing
- در ابتدا، ناظر شغل برای درک کامل اطلاعات، باید برای مدت طولانی متخصص موردنظر خود را مورد بررسی قرار دهد،
- قبل از اینکه ناظر شروع به یادگیری در مورد یک شغل خاص کند، باید کمی دانش اولیه از این زمینه داشته باشند،
- در این روش ممکن است ناظر نتواند سوالات خود را بپرسد و به این ترتیب نقاط ابهام زیادی برای او باقی بماند.
نقش راهکارهای نرم افزاری در آموزش کارکنان
آموزش کارکنان یکی از فعالیت‌های کلیدی در نگهداشت و توسعه سرمایه انسانی سازمان‌هاست که نقش مهمی در ادامه همکاری و توسعه کارکنان دارد.از این رو، سازمان‌ها برنامه‌ریزی‌های مختلفی برای آموزش کارکنان خود انجام می‌دهند تا سطح دانش و مهارت کارکنان خود را متناسب با مسئولیت‌های محول شده به آنان، افزایش دهند.
نرم افزار آموزش همکاران سیستم با درنظر گرفتن آخرین استانداردهای به‌کارگرفته شده در این حوزه و انعطاف‌پذیری در اجرای فرآیندهای آموزشی، می‌تواند راه‌گشای سازمان‌ها در اجرای هدف‌های آموزشی آن‌ها باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر با ما در تماس باشید.
منابع:
- whatfix.com
- edgepointlearning.com
- learnworlds.com