راهنمای مطالعه
نرخ مقطوع مالیات برای بسیاری از صاحبان کسب‌وکارها و همچنین اشخاص حقیقی محل سوال است. در متن قانون 2 ماده قانونی در ارتباط با نرخ مقطوع داریم که یکی مربوط به نقل و انتقال املاک و دیگری مربوط به مالیات نقل و انتقال سهام است.
در اینجا قصد داریم تا ضمن اشاره به تعریف مالیات مقطوع به این دو ماده قانونی و چگونگی اجرای آنها اشاره کنیم. پس تا پایان با ما همراه باشید.
مالیات مقطوع نقل و انتقال املاک چگونه محاسبه می‌شود؟
در مالیات مقطوع از درصدی از ارزش؛ مالیات دریافت می‌کنند و به سود و زیان اساسا کاری ندارند. 2 ماده 59 و 143 قانون مالیات‌های مستقیم به نرخ مقطوع مالیات اشاره می‌کنند.
ماده 59 به دو نوع مالیات اشاره می‌کند که شامل مالیات نقل‌وانتقال املاک و مالیات سرقفلی است. مالیات نقل‌وانتقال املاک شامل پنج درصد ارزش معاملاتی ملک است. سرقفلی نیز شامل 2 درصد وجوه دریافتی مالک است.
نکته‌‌ای که در اینجا وجود دارد این است که پنج درصد، یک درصد مقطوع محسوب می‌شود. یعنی شما چه با زیان و چه با سود ملک را فروخته باشید، برای سازمان امور مالیاتی تفاوتی ندارد.
نکته دیگر در مورد بحث ارزش است. ما در املاک با دو نوع ارزش روبرو هستیم که یکی ارزش روز و دیگری ارزش معاملاتی است. ارزش روز ملک همان قیمتی است که همین حالا توسط بنگاه‌های معاملات ملکی بیان می‌شود.
اما ارزش معاملاتی تفاوت دارد که ماده 64 ق.م.م به آن اشاره می‌کند. این ماده بیان می‌کند که ارزش معاملاتی املاک به میزان 2 درصد از ارزش روز ملک است که هر سال 2 درصد دیگر نیز به آن افزوده می‌شود. البته این موضوع مربوط به سال 1395 به بعد است.
برای نمونه، سال 1395 ارزش معاملاتی ملک 2 درصد بود که این مبلغ برای سال‌های 96، 97 به ترتیب برابر 4 و 6 درصد است که در نهایت برای امسال (1400) به 12 درصد رسیده است. این درصد به همین ترتیب آنقدر افزایش می‌یابد تا به 20 درصد برسد.
اشاره کردیم که مالیات نقل‌وانتقال املاک پنج درصد ارزش معاملاتی ملک است. با یک مثال بیشتر این موضوع را بررسی می‌کنیم. فرض کنید که ما یک ملک مسکونی داریم که در سال 1400 ارزش آن 1 میلیارد تومان است.
طبق توضیحاتی که دادیم ارزش معاملاتی آن در این سال 12 درصد است که آن را ضرب در 1 میلیارد تومان می‌کنیم و به عدد 120 میلیون می‌رسیم و این همان ارزش معاملاتی ملک است. حال این مبلغ را ضرب در 5 درصد می‌کنیم و به عدد 60 میلیون می‌رسیم که این عدد مالیات نقل‌وانتقال املاک است.
نرخ مقطوع مالیات برای املاک سرقفلی چگونه محاسبه می‌شود؟
درصد نرخ مقطوع برای املاک سرقفلی 2 درصد است. بحث سرقفلی معمولا یکی از دعاوی اصلی مودیان با سازمان امور مالیاتی است. در حال حاضر با توجه به بخشنامه سازمان امور مالیاتی، از این به بعد مالیات سرقفلی صرفا به املاک تجاری تعلق می‌گیرد و نه املاک اداری.
این در حالی است که پیش‌تر این مالیات به املاک اداری نیز تعلق داشت. اما با پیگیری در دیوان عدالت اداری و صدور رای توسط این سازمان بخشنامه 210140046 صادر شد که براساس آن مالیات سرقفلی صرفا به املاک تجاری تعلق دارد.
نرخ مقطوع مالیات برای نقل و انتقال سهام چگونه محاسبه می‌شود؟
ماده 143 قانون مالیات‌های مستقیم مربوط به نقل‌وانتقال سهام است. مطابق تبصره 4 ماده 105 ق.م.م سود سهام معاف از مالیات است؛ اما نقل‌وانتقال سهام از مالیات معاف نیست و نرخ آن مقطوع است.
نرخ مالیات مقطوع در ارتباط با شرکت‌های بورسی نیم درصد و در ارتباط با شرکت‌های غیربورسی 4 درصد است. اساسا سازمان امور مالیاتی کاری به سود و زیان ما ندارد و مالیات را از مبلغ فروش به شکل نرخ مقطوع دریافت می‌کند.
برای نمونه اگر شما هر سهم شرکتی را با قیمت 5 هزار تومان خرید کنید و با یک هزار تومان ضرر بفروشید، باز هم سازمان امور مالیاتی مالیات مقطوع خود را دریافت می‌کند.
جمع‌بندی
در این مقاله به بحث مالیات مقطوع در نقل‌وانتقال املاک، املاک سرقفلی و همچنین نقل و انتقال سهام اشاره کردیم. در مباحث مالی و مالیاتی در کنار استفاده از نظر مشاوران خبره؛ استفاده از نرم‌افزارهای مالی و حسابداری نیز نقش قابل‌توجهی در ارتقاء استانداردهای مالی دارد.
مجموعه نرم‌افزارهای حسابداری همکاران سیستم با داشتن ماژول‌های مختلف در دو نسخه ابری و غیرابری ارائه شده است. نرم افزار حسابداری تحت وب همکاران سیستم؛ راهکاری است که هزینه‌های IT شرکت‌ها را نیز تا حد قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.