اینترنت اشیا چیست؟ صفر تا صد IoT به زبان ساده

اینترنت اشیا IoT (Internet of Things) یکی از پدیده‌های نوینی است که می‌تواند زندگی انسان‌ها را به طور کلی متحول کند. این فناوری با اتصال اشیا و دستگاه‌های فیزیکی به اینترنت، امکان تبادل داده میان آن‌ها را فراهم می‌کند. از خانه‌های هوشمند گرفته تا صنایع پیشرفته؛ در واقع اینترنت اشیا در حال بازتعریف روش‌های تعامل ما با محیط اطراف است.

کاربردهای IoT بسیار گسترده‌ است؛ از خانه‌های هوشمند تا صنایع، سلامت، لجستیک و حمل‌ونقل و حتی کشاورزی را دربر می‌گیرد. این فناوری به‌سرعت در حال گسترش است و زیرساخت بسیاری از نوآوری‌های آینده را شکل می‌دهد.

در این مقاله به معرفی اینترنت اشیا IoT و اجزای آن پرداخته و کاربردهای آن در صنایع مختلف را مورد بررسی قرار می‌دهیم. همچنین در مورد اهمیت آن برای کسب‌وکارها صحبت کرده و مهم‌ترین چارچوب‌ها و پروتکل‌های آن را مرور خواهیم کرد.

اینترنت اشیا (IoT) چیست؟

 IoT مخفف Internet of Things یا اینترنت اشیا، به شبکه‌ای از دستگاه‌های فیزیکی، وسایل نقلیه، لوازم خانگی و سایر اشیا فیزیکی اشاره دارد که با استفاده از حسگرها، نرم‌افزارها و قابلیت اتصال به شبکه، امکان جمع‌آوری و اشتراک‌گذاری داده‌ها را فراهم می‌کنند.

دستگاه‌های اینترنت اشیا – که به عنوان «اشیا هوشمند» نیز شناخته می‌شوند – می‌توانند از دستگاه‌های ساده «خانه هوشمند» مانند ترموستات‌های هوشمند گرفته تا اشیاء پوشیدنی‌هایی مانند ساعت‌های هوشمند و لباس‌های مجهز به RFID و ماشین‌آلات صنعتی و سیستم‌های حمل‌ونقل پیچیده متغیر باشند. متخصصان فناوری حتی در حال پیش‌بینی «شهرهای هوشمند» کاملا مبتنی بر فناوری‌های اینترنت اشیا هستند.

این دستگاه‌ها همه چیز را، از وسایل روزمره خانگی تا ابزارهای پیچیده صنعتی در بر می‌گیرند. امروزه به طور فزاینده‌ای، کسب‌وکارهای فعال در صنایع مختلف از IoT برای کارآمدی در عملیات، ارائه خدمات بهتر به مشتری، بهبود تصمیم‌گیری و افزایش ارزش کسب‌وکار استفاده می‌کنند.

با استفاده از IoT، داده‌ها بدون نیاز به تعاملات انسان با انسان یا انسان با کامپیوتر، از طریق شبکه قابل‌انتقال هستند. اینترنت اشیا، دستگاه‌های هوشمند را قادر می‌سازد تا با یکدیگر و با سایر دستگاه‌های مجهز به اینترنت ارتباط برقرار کنند. به‌این‌ترتیب شبکه‌ای گسترده از دستگاه‌های به هم پیوسته ایجاد می‌شود که می‌توانند داده‌ها را با یکدیگر مبادله کنند و وظایف مختلفی را به شکل خودکار انجام دهند. اقداماتی مانند:

• نظارت بر شرایط محیطی در مزارع
• مدیریت الگوهای ترافیک با خودروهای هوشمند و سایر دستگاه‌های هوشمند خودرو
• کنترل ماشین‌آلات و فرایندها در کارخانه‌ها
• ردیابی موجودی و محموله‌ها در انبارها

کاربردهای اینترنت اشیا در زندگی امروز، بسیار گسترده و متنوع هستند و تأثیر آن در حال حاضر در طیف وسیعی از صنایع از جمله تولید، حمل‌ونقل، مراقبت‌های بهداشتی و کشاورزی احساس می‌شود. با افزایش تعداد دستگاه‌های متصل به اینترنت،iot  احتمالا نقش مهم‌تری در شکل‌دهی به دنیای ما ایفا خواهد کرد. این فناوری شیوه زندگی، کار و تعامل ما با یکدیگر را متحول می‌کند.

اینترنت اشیا چگونه کار می‌کند؟

سیستم‌های IoT با جمع‌آوری داده‌ها از حسگرهای تعبیه‌شده در دستگاه‌های مختلف و انتقال آنها به سیستم‌های پشتیبان، تجزیه‌وتحلیل داده‌ها را امکان‌پذیر می‌کنند.

برای عملکرد درست یک اکوسیستم اینترنت اشیا، پنج عنصر کلیدی مورد نیاز است:

• سنسورها و محرک‌ها: سنسورها دستگاه‌هایی هستند که می‌توانند تغییرات محیطی مانند دما، رطوبت، نور، حرکت یا فشار را تشخیص دهند. محرک‌ها دستگاه‌هایی هستند که می‌توانند باعث تغییرات فیزیکی در محیط شوند؛ مانند باز یا بسته کردن شیر یا روشن‌کردن موتور. این دستگاه‌ها در قلب اینترنت اشیا قرار دارند، زیرا به ماشین‌ها و دستگاه‌ها اجازه می‌دهند تا با دنیای فیزیکی تعامل داشته باشند. درواقع خودکارسازی فرایندها زمانی امکان‌پذیر است که حسگرها و محرک‌ها بتوانند بدون دخالت انسان کار کنند.
• فناوری‌های اتصالی: برای انتقال داده‌های حسگرها و محرک‌ها به فضای ابری، دستگاه‌های اینترنت اشیا باید بتوانند به اینترنت متصل شوند. به همین دلیل، فناوری‌های اتصال مختلفی در دستگاه‌های اینترنت اشیا استفاده می‌شوند؛ از جمله وای‌فای، بلوتوث، تلفن همراه، زیگبی و لورا وان.
• رایانش ابری: فضای ابری جایی است که حجم عظیمی از داده‌های تولید شده توسط دستگاه‌های اینترنت اشیا در آن ذخیره، پردازش و تجزیه‌وتحلیل می‌شوند. پلتفرم‌های رایانش ابری، زیرساخت‌ها و ابزارهای مورد نیاز برای ذخیره و تجزیه‌وتحلیل این داده‌ها و همچنین ساخت و استقرار برنامه‌های اینترنت اشیا را فراهم می‌کنند.
• تجزیه‌وتحلیل کلان داده: برای درک حجم عظیم داده‌های تولید شده توسط دستگاه‌های اینترنت اشیا، کسب‌وکارها باید از ابزارهای پیشرفته تجزیه‌وتحلیل برای استخراج بینش و شناسایی الگوها استفاده کنند. این ابزارها می‌توانند شامل الگوریتم‌های یادگیری ماشین، ابزارهای تجسم داده و مدل‌های تجزیه‌وتحلیل پیش‌بینی‌کننده باشند.
• فناوری‌های حفظ امنیت و حریم خصوصی: با توسعه فناوری اینترنت اشیا، امنیت و حریم خصوصی IOT  اهمیت فزاینده‌ای پیدا می‌کنند. فناوری‌هایی مانند رمزگذاری، کنترل دسترسی و سیستم‌های تشخیص نفوذ برای محافظت از دستگاه‌های اینترنت اشیا و داده‌هایی که تولید می‌کنند، در برابر تهدیدات سایبری استفاده می‌شوند.

دستگاه‌های اینترنت اشیا مصرفی، سازمانی و صنعتی شامل تلویزیون‌های هوشمند و حسگرهای هوشمند مجهز به اتاق‌های کنفرانس و ماشین‌های خط مونتاژ می‌شوند.

چرا اینترنت اشیا برای ما مهم است؟

بهبود کارایی

استفاده از دستگاه‌های اینترنت اشیا برای خودکارسازی و بهینه‌سازی فرایندها، به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا کارایی و بهره‌وری خود را بهبود بخشند. برای مثال، می‌توان از حسگرهای اینترنت اشیا برای نظارت بر نگهداری و تعمیرات ماشین‌آلات و شناسایی یا حتی حل مشکلات احتمالی قبل از اینکه باعث خرابی شوند، استفاده کرد. این امر هزینه‌های نگهداری را کاهش داده و زمان آماده‌به‌کار را بهبود می‌بخشد.

تصمیم‌گیری مبتنی بر داده

دستگاه‌های اینترنت اشیا حجم عظیمی از داده‌ها را تولید می‌کنند که می‌توانند برای تصمیم‌گیری‌های تجاری آگاهانه‌تر و مدل‌های تجاری جدید استفاده شوند. با تجزیه‌وتحلیل این داده‌ها، کسب‌وکارها می‌توانند بینش‌هایی در مورد رفتار مشتری، روندهای بازار و عملکرد عملیاتی به دست آورند و به آنها اجازه می‌دهد تصمیمات آگاهانه‌تری در مورد استراتژی، توسعه محصول و تخصیص منابع بگیرند.

صرفه‌جویی در هزینه

با کاهش فرایندهای دستی و خودکارسازی وظایف تکراری، اینترنت اشیا می‌تواند به کسب‌وکارها در کاهش هزینه‌ها و بهبود سودآوری کمک کند. مثلا، می‌توان از IOT برای نظارت بر مصرف، بهینه‌سازی  و کاهش هزینه‌های انرژی استفاده کرد.

بهبود تجربه مشتری استفاده از فناوری اینترنت اشیا برای جمع‌آوری داده‌های رفتار مشتری، به کسب‌وکارها کمک می‌کند تجربیات شخصی‌سازی شده‌ و جذاب‌تری را برای مشتریان خود ایجاد کنند. برای مثال، خرده‌فروشان می‌توانند از حسگرهای اینترنت اشیا برای ردیابی حرکات مشتری در فروشگاه‌ها و ارائه پیشنهادهای شخصی‌سازی‌شده بر اساس رفتار آنها استفاده کنند.

کاربردهای اینترنت اشیا

در ادامه مقاله به مثال‌هایی رایج از کاربردهای اینترنت اشیا در زندگی روزمره و در کسب‌وکارها اشاره می‌کنیم:

خانه‌های هوشمند (Smart Homes)

خانه‌های هوشمند یکی از پرکاربردترین حوزه‌های اینترنت اشیا هستند که با اتصال تجهیزات خانگی به شبکه، امکان کنترل و خودکارسازی بخش‌های مختلف یک خانه را فراهم می‌کنند. از مدیریت نور و دما گرفته تا امنیت و سرگرمی، همه از طریق موبایل یا فرمان صوتی قابل کنترل هستند.

مثال‌های کاربرد اینترنت اشیا در خانه هوشمند:

• ترموستات‌های هوشمند مانند Google Nest
• سیستم‌های روشنایی مانند Philips Hue
• بلندگوهای هوشمند مثل Amazon Echo (الکسا)
• قفل‌های درب با اتصال وای‌فای

سلامت هوشمند (Smart Healthcare)

در حوزه سلامت، IoT نقش مهمی در پایش پیوسته وضعیت بیماران، مدیریت داروها و کاهش هزینه‌های درمان دارد. تجهیزات پوشیدنی و سیستم‌های متصل به پزشک و بیمار، باعث افزایش دقت مراقبت و پاسخ سریع‌تر به شرایط بحرانی می‌شوند.

نمونه‌های کاربرد اینترنت اشیا در حوزه سلامت هوشمند:

• ساعت‌های هوشمند مانند Apple Watch و Fitbit
• تخت‌های بیمارستانی با سنسورهای فشار و موقعیت
• سیستم‌های مانیتورینگ قند خون و فشارخون

شهرهای هوشمند (Smart Cities)

شهرهای هوشمند با جمع‌آوری و تحلیل داده‌های سنسورها، عملکرد خدمات شهری را بهینه می‌کنند. از کنترل ترافیک گرفته تا مدیریت پسماند و انرژی، IoT باعث صرفه‌جویی، بهبود ایمنی و افزایش کیفیت زندگی می‌شود.

مثال‌های کاربرد اینترنت اشیا در شهرهای هوشمند:

• چراغ‌های راهنمایی با حسگرهای ترافیکی
• سطل‌های زباله هوشمند برای هشدار پر شدن
• سنسورهای آلودگی هوا در مناطق شهری

صنعت هوشمند (Industrial IoT – IIoT)

اینترنت اشیا صنعتی IIoT، با نظارت لحظه‌ای بر ماشین‌آلات، داده‌کاوی صنعتی و خودکارسازی فرایندها، تحول بزرگی در تولید و نگهداری تجهیزات ایجاد کرده است. این فناوری باعث کاهش توقف تولید، افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های نگهداری می‌شود.

نمونه کاربردهای اینترنت اشیا در صنعت هوشمند:

• ماشین‌های CNC با سنسورهای ارتعاش و دما
• سامانه‌های نگهداری پیش‌بینی‌کننده
• ربات‌های خط تولید با ارتباط هوشمند

کشاورزی هوشمند (Smart Agriculture)

در صنعت کشاورزی، IoT به کشاورزان کمک می‌کند تا به شکل داده‌محور تصمیم‌گیری کنند. پایش دقیق شرایط محیطی، بهبود مصرف آب و کود و افزایش عملکرد در تولید محصول از نتایج به‌کارگیری اینترنت اشیا در این حوزه است.

مثال‌های کاربرد اینترنت اشیا در کشاورزی هوشمند:

• سیستم‌های آبیاری قطره‌ای هوشمند
• سنسورهای رطوبت خاک و نور
• پهپادهای هوشمند برای نظارت بر مزارع

حمل‌ونقل و لجستیک هوشمند (Smart Transportation)

IoT در حوزه حمل‌ونقل، با ارائه راهکارهایی بهینه، نقش مهمی در مسیریابی بهتر، ایمنی بیشتر و کاهش هزینه‌ها ایفا می‌کند. وسایل نقلیه متصل و ناوگان هوشمند، بهینه‌سازی تردد را ممکن می‌سازند که این قابلیت‌ها باعث افزایش سرعت و کاهش خطا در زنجیره تأمین می‌شوند.

نمونه کاربردهای اینترنت اشیا در حمل‌ونقل و لجستیک هوشمند:

• ردیابی GPS لحظه‌ای وسایل نقلیه
• سیستم‌های پارکینگ هوشمند
• سنسورهای دما در حمل‌ونقل مواد غذایی و دارو
• هشدار تأخیر یا انحراف مسیر

خرده‌فروشی هوشمند (Smart Retail)

فروشگاه‌های هوشمند از فناوری‌های IoT برای تحلیل رفتار مشتری، بهینه‌سازی موجودی و ارائه تجربه خرید بهتر استفاده می‌کنند. اطلاعات دقیق در زمان واقعی به دارندگان فروشگاه‌ها کمک می‌کند تا تصمیمات مدیریتی دقیق‌تری بگیرند.

مثال‌های کاربرد اینترنت اشیا در خرده‌فروشی هوشمند:

• قفسه‌های هوشمند با سنسور وزن
• برچسب‌های RFID برای مدیریت موجودی
• فروشگاه‌های بدون صندوق مانند Amazon Go

ساختمان‌ها و انرژی هوشمند (Smart Buildings & Energy)

مدیریت هوشمند انرژی و تأسیسات ساختمانی باعث کاهش مصرف انرژی، افزایش ایمنی و راحتی ساکنین می‌شود. این سیستم‌ها اغلب به شکل خودکار و بر اساس داده‌های محیطی عمل می‌کنند.

مثال‌های کاربرد اینترنت اشیا در انرژی هوشمند:

• سیستم تهویه مطبوع هوشمند
• نورپردازی بر اساس حضور افراد
• پنل‌های خورشیدی با سنجش‌گر عملکرد

امنیت (Smart Surveillance)

IoT در حوزه امنیت به کمک دوربین‌ها و سنسورها، امکان نظارت دائمی و پاسخ سریع به تهدیدها را فراهم می‌کند. داده‌ها اغلب در فضای ابری ذخیره شده و از طریق موبایل در دسترس هستند.

نمونه کاربردهای اینترنت اشیا در حوزه امنیت:

• دوربین‌های دارای تشخیص حرکت یا چهره
• حسگرهای درب و پنجره با هشدار لحظه‌ای
• سیستم‌های هشدار سرقت با اینترنت

پایش محیط زیست (Environmental Monitoring)

از طریق سنسورهای متصل اینترنت اشیا، می‌توان شاخص‌های محیطی مانند کیفیت هوا، دما، رطوبت و آلودگی را بررسی کرد. این کاربرد در مدیریت منابع طبیعی و پیشگیری از بلایای طبیعی بسیار مؤثر است.

نمونه کاربردهای اینترنت اشیا در حوزه محیط‌زیست:

• سنسورهای کیفیت آب رودخانه‌ها
• ایستگاه‌های هواشناسی با اتصال اینترنتی
• سیستم‌های پایش حریق در جنگل‌ها

برخی از چارچوب‌های اینترنت اشیا

چارچوب‌های اینترنت اشیا (IoT Frameworks) مجموعه‌ای از پلتفرم‌ها و استانداردهایی هستند که توسعه‌دهندگان و شرکت‌ها برای طراحی، پیاده‌سازی و مدیریت سیستم‌های IoT از آن‌ها استفاده می‌کنند. این چارچوب‌ها به مواردی مانند جمع‌آوری داده، ارتباط دستگاه‌ها، امنیت، تحلیل داده‌ها و یکپارچه‌سازی با سیستم‌های دیگر می‌پردازند.

برخی از مهم‌ترین چارچوب‌های IoT عبارت‌اند از:

• AWS IoT Core: چارچوب ابری شرکت آمازون که ارتباط، مدیریت و تحلیل دستگاه‌های IoT را فراهم می‌کند.
• Microsoft Azure IoT Suite: ارائه‌دهنده ابزارهای جامع برای اتصال، نظارت و کنترل دستگاه‌ها، همراه با امکانات تحلیلی پیشرفته.
• Google Cloud IoT Core: پلتفرم ابری برای مدیریت تجهیزات متصل و پردازش داده‌ها در مقیاس گسترده.
• IBM Watson IoT: چارچوبی بر پایه هوش مصنوعی که برای دستگاه‌های صنعتی و تحلیل پیشرفته طراحی شده است.
• Kaa IoT Platform: چارچوب متن‌باز برای توسعه سریع برنامه‌های IoT با تمرکز بر انعطاف‌پذیری و مقیاس‌پذیری.
• ThingWorx: پلتفرمی قوی برای توسعه اپلیکیشن‌های صنعتی IoT باقابلیت مدل‌سازی، تحلیل و مصورسازی.

هر چارچوب معماری، ابزارها و پروتکل‌های خاص خود را دارد و انتخاب چارچوب مناسب، به نیاز پروژه و زیرساخت آن بستگی دارد.

برخی از پروتکل‌های اینترنت اشیا

پروتکل‌های اینترنت اشیا، ستون فقرات ارتباطی این فناوری هستند و نقش حیاتی در ارسال، دریافت و پردازش داده‌ها میان دستگاه‌ها ایفا می‌کنند. این پروتکل‌ها با توجه به محدودیت‌های سخت‌افزاری دستگاه‌های IoT مانند مصرف انرژی، پهنای باند و قدرت پردازش، طراحی شده‌اند. در ادامه، با مهم‌ترین آن‌ها آشنا می‌شویم:

  :MQTTپروتکلی سبک و مبتنی بر مدل انتشار/اشتراک و مناسب برای دستگاه‌های با منابع محدود. انتخابی ایده‌آل برای سیستم‌های مانیتورینگ صنعتی، خانه‌های هوشمند و کشاورزی دیجیتال.

  CoAP: مشابه HTTP اما بسیار کم‌مصرف‌تر بوده و برای سنسورها و تجهیزات کم‌قدرت طراحی شده است. همچنین از قابلیت‌هایی مانند کش کردن و ارسال مجدد پیام‌ها نیز پشتیبانی می‌کند.

HTTP/HTTPS: مناسب دستگاه‌هایی با منابع کافی یا نیازمند ارتباط امن ابری. در دوربین‌های امنیتی و سیستم‌های صنعتی مبتنی بر وب استفاده می‌شود.

Bluetooth Low Energy (BLE): برای ارتباطات کم‌برد و کم‌مصرف، مخصوص تجهیزات پوشیدنی و خانگی. مناسب برای داده‌های کوچک و ارتباطات مداوم با باتری کم.

Zigbee: پروتکل مش با مصرف پایین، ایده‌آل برای خانه‌های هوشمند و شبکه‌های با تعداد زیاد دستگاه. پوشش بالا و قابلیت مقیاس‌پذیری از مزایای آن است.

LoRaWAN: برای انتقال داده‌های کوچک در فواصل طولانی با مصرف انرژی بسیار پایین. کاربرد اصلی آن در کشاورزی هوشمند و مدیریت محیط زیست است.

NB-IoT:  مبتنی بر شبکه‌های مخابراتی، مناسب برای اتصال انبوه دستگاه‌ها با مصرف پایین انرژی. به‌ویژه در کنتورهای هوشمند و خدمات شهری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تجربه کسب‌وکارهای بزرگ دنیا از کاربرد اینترنت اشیا

رشد سریع فناوری اینترنت اشیاء (IoT) باعث شده بسیاری از شرکت‌های پیشرو در دنیا، از این فناوری برای ارتقاء کارایی عملیاتی، بهبود تجربه مشتری و خلق مدل‌های کسب‌وکار نوآورانه استفاده کنند. در ادامه، به نمونه‌هایی واقعی از این تجربه‌ها در کسب‌وکارهای مهم دنیای اشاره می‌کنیم:

آمازون: لجستیک هوشمند و زیرساخت اختصاصی IoT

Amazon با کمک دستگاه‌های IoT در انبارها، توانسته فرآیند مدیریت موجودی، رهگیری کالاها و بهینه‌سازی تحویل سفارشات را به سطح بالایی از دقت و سرعت برساند. مثلا، ربات‌های مجهز به حسگر در مراکز پردازش آمازون مسیرهای حرکتی را بر اساس الگوریتم‌های یادگیری ماشین تنظیم می‌کنند تا از برخورد یا تأخیر جلوگیری شود.
همچنین آمازون با توسعه شبکه اختصاصی Amazon Sidewalk امکان اتصال کم‌هزینه و گسترده دستگاه‌های IoT خانگی را فراهم کرده و اکوسیستم متصل‌تری برای کاربران ایجاد کرده است.

والمارت: نظارت لحظه‌ای بر زنجیره سرد و صرفه‌جویی در هزینه

Walmart در فروشگاه‌ها و انبارهای خود از میلیون‌ها حسگر IoT برای کنترل دما، وضعیت تجهیزات و مصرف انرژی استفاده می‌کند. این سیستم هوشمند به شکل مرکزی مدیریت می‌شود و در زمان واقعی هشدارهای لازم را ارسال می‌کند. در طول همه‌گیری کرونا، والمارت با کمک این فناوری توانست بدون اعزام تکنسین به فروشگاه‌ها، به‌صورت از راه دور تجهیزات را تنظیم و تعمیر کند. این اقدام باعث کاهش قابل‌توجه مصرف انرژی و ضایعات غذایی شد.

اپل: ایجاد بستر یکپارچه و ایمن برای خانه‌های هوشمند

Apple با معرفی پلتفرم HomeKit، اکوسیستم امنی برای اتصال دستگاه‌های خانگی ایجاد کرده است. در این سیستم، تمرکز اصلی بر حفظ امنیت داده‌ها و حریم خصوصی کاربران است. رمزنگاری پیشرفته، احراز هویت دقیق و قابلیت کنترل مرکزی از ویژگی‌های کلیدی این پلتفرم است. استفاده گسترده از IoT در خانه‌های اپلی، نه‌تنها تجربه کاربر را ارتقا داده، بلکه استانداردهای استانداردهای ایمنی این حوزه را نیز به کلی دگرگون کرده است.

Hershey: افزایش دقت و کاهش ضایعات در خطوط تولید

شرکت شکلات‌سازی Hershey از حسگرهای متصل برای کنترل میزان مواد اولیه در فرایندهای تولیدی استفاده می‌کند. با داده‌های لحظه‌ای که از این حسگرها دریافت می‌شود، تنظیمات خطوط تولید به‌طور خودکار انجام می‌گیرد. طبق گزارش‌ها، تنها با ۱٪ کاهش وزن هر محصول، این شرکت توانسته بیش از ۵۰۰ هزار دلار در هر دسته تولیدی صرفه‌جویی کند.
 

زیمنس: الگویی واقعی از صنعت ۴.۰

کارخانه Amberg متعلق به Siemens در آلمان، یکی از موفق‌ترین نمونه‌های پیاده‌سازی اینترنت اشیاء در حوزه تولید است. بیش از ۷۵٪ فرایندها در این کارخانه به شکل خودکار و بر پایه داده‌های IoT انجام می‌شود. این یکپارچگی داده‌ای منجر به کاهش نرخ خطا به تنها ۱۲ قطعه در هر میلیون شده است؛ عددی که نشان از دقت فوق‌العاده در تولید صنعتی دارد.

تسلا: لجستیک داخلی هوشمند با لیفتراک‌های متصل

در کارخانه‌های Tesla از لیفتراک‌هایی مجهز به GPS و حسگرهای IoT استفاده می‌شود که موقعیت و وضعیت بارگیری خودروها را لحظه‌به‌لحظه ثبت می‌کنند. این سیستم باعث شده زمان توقف برای بارگیری به حداقل برسد و گردش خطوط تولید بدون وقفه

ادامه پیدا کند.

اینترنت اشیا و ERP: به‌سوی هوشمندسازی واقعی کسب‌وکار

یکی از مؤثرترین کاربردهای اینترنت اشیاء (IoT) زمانی نمایان می‌شود که با سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمانی یا نرم افزار ERP یکپارچه شود. ترکیب این دو فناوری، امکان پایش لحظه‌ای وضعیت منابع، تولید، دارایی‌ها و حتی رفتار مشتریان را در سطحی بی‌سابقه فراهم می‌کند و تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر داده را از سطح استراتژیک تا عملیاتی تسهیل می‌سازد.

در مدل‌های سنتی ERP، بسیاری از داده‌ها به شکل دستی یا با تأخیر ثبت می‌شوند. اما با اتصال حسگرها و تجهیزات هوشمند به ERP، داده‌ها به طور در لحظه (real-time) ثبت و پردازش می‌شوند. این مزیت، سازمان‌ها را قادر می‌سازد تا به چابکی عملیاتی بیشتری دست یابند، از خطاهای انسانی جلوگیری کنند و هزینه‌ها را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهند. در ادامه چند مثال کاربردی را باهم مرور میکنیم:

• کنترل هوشمند زنجیره تأمین:

شرکت‌های تولیدی پیشرو با اتصال حسگرهای IoT به سیستم ERP، می‌توانند سطوح موجودی، شرایط حمل‌ونقل و مصرف مواد اولیه را لحظه‌به‌لحظه رصد کرده و به طور خودکار فرآیندهای خرید یا تولید را تنظیم کنند. برای مثال، در یک کارخانه نوشیدنی، کاهش سطح مخزن مواد اولیه به شکل خودکار منجر به صدور سفارش خرید از طریق ERP می‌شود، بدون دخالت نیروی انسانی.

• نگهداری و تعمیرات پیش‌بینانه

در صنایع سنگین یا خطوط تولید پیشرفته، ترکیب داده‌های حسگرها (مانند دما، لرزش یا فشار) با نرم افزار نگهداری و تعمیرات در سیستم ERP به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد که پیش از بروز خرابی، اقدامات پیشگیرانه انجام دهند. این راهکار باعث کاهش توقفات ناخواسته و افزایش عمر تجهیزات می‌شود.

به طور کلی اینترنت اشیاء صنعتی (IIoT) به‌عنوان یکی از ارکان اصلی صنعت ۴.۰ شناخته می‌شود. این فناوری با اتصال تجهیزات صنعتی به شبکه‌های هوشمند، امکان جمع‌آوری و تحلیل داده‌های لحظه‌ای را فراهم می‌سازد و به سازمان‌ها کمک می‌کند تا بهره‌وری را افزایش داده، هزینه‌ها را کاهش داده و تصمیم‌گیری‌های بهتری انجام دهند.

در این راستا، همکاران سیستم با توسعه‌ اینترنت اشیا صنعتی پایوند، بستری بومی برای یکپارچه‌سازی تجهیزات صنعتی با نرم افزار تولید راهکاران  فراهم کرده است. این بستر به‌عنوان زیرساخت اینترنت اشیاء صنعتی در پلتفرم راهکاران، امکان اتصال تجهیزات صنعتی به سیستم‌های اطلاعاتی را فراهم می‌سازد. این یکپارچگی چند مزیت مهم دارد که شامل:

• پایش لحظه‌ای تجهیزات: با استفاده از حسگرها و دستگاه‌های متصل، وضعیت عملکرد ماشین‌آلات و تجهیزات به طور لحظه‌ای در سیستم راهکاران ثبت می‌شود.
• نگهداری و تعمیرات پیش‌بینانه: تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده از تجهیزات، امکان پیش‌بینی خرابی‌ها و برنامه‌ریزی تعمیرات را به وسیله نرم افزار نت راهکاران فراهم می‌سازد، که منجر به کاهش توقفات ناخواسته و افزایش عمر مفید تجهیزات می‌شود.
• بهینه‌سازی زنجیره تأمین: اطلاعات دقیق و به‌روز از موجودی‌ها و مصرف مواد اولیه، منجر به برنامه‌ریزی دقیق‌تر و کاهش ضایعات تولید می‌شود.