از زمانی که تکنولوژی روش زندگی و کار ما را تغییر داده و اقتصاد آمریکا را به سمت دارایی‌های مبتنی بر اطلاعات سوق داده است، اسرار تجاری هرگز به این حد مهم نبوده است.
افزایش اهمیت اسرار تجاری موجب رونق بی سابقه‌ای در دعاوی قضایی، قانون‌گذاری، رسانه‌ها شده و توجه پژوهشگران را به خود جلب نموده است. نقض حقوق اسرار تجاری بیش از صدها میلیون دلار به صاحبان آن خسارت وارد کرده و موجب گردیده است که مقامات فدرال مجرمین را تحت تعقیب قضایی قرار دهند. نویسنده هفت عامل را در خصوص افزایش اهمیت اسرار تجاری و به تبع آن افزایش نقض این پدیده شناسایی کرده است که به شرح زیر می‌باشد:
۱) توسعه‌ی فناوری دیجیتال
۲) نیروی کار در حال تغییر
۳) افزایش ارزش مالکیت فکری که اسرار تجاری بخشی از آن است
۴) استفاده‌ی گسترده از قانون متحدالشکل اسرار تجاری ایالات متحده [۱]
۵) تعریف انعطاف پذیر اسرار تجاری
۶) افزایش تهدیدهای بین‌المللی
۷) تقابل میان اسرار تجاری و حق اختراع، بررسی این که برای حمایت بیشتر باید تحت کدام‌یک قرار گرفت؟
این که کدام‌یک از این عوامل رشد اسرار تجاری را بیشتر تقویت می‌کنند نامشخص است زیرا هنجارهای اجتماعی در نوسان است و جریان‌های سیاسی مدام تغییر می‌کنند. اما در کنار هم این هفت عامل نشان می‌دهند که روند کسب و کار اسرار تجاری علاوه بر این که در این سال‌ها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار شده است در سال‌های پیش رو نیز بر اهمیت آن بیش از پیش افزوده خواهد شد.
بخش اول: مقدمه
آمار و بررسی‌ها نشان می‌دهند که کسب و کار مرتبط با اسرار تجاری، توسعه‌ی آن‌ها، حفاظت از آن‌ها، سرقت آن‌ها و طرح دعاوی و دادخواهی در خصوص آن‌ها به سرعت در حال توسعه یافتن و رونق گرفتن است که به نمونه‌هایی از آن اشاره می‌کنیم:
طرح دعاوی: در طول سه دهه‌ی گذشته دادخواهی در خصوص اسرار تجاری در دادگاه‌های فدرال به سرعت رشد کرده است و به میزانی تقریباً دو برابر در هر دهه رسیده است و این در حالی است که دادخواهی در دادگاه‌های فدرال به طور کلی کاهش یافته است. همچنین در بیش از دو دهه‌ی گذشته دادخواهی و طرح دعوی در خصوص اسرار تجاری در دادگاه‌های ایالتی نیز به میزانی سریع‌تر از دادخواهی ایالتی به طور کلی افزایش داشته است.
قانون‌گذاری: در این خصوص باید گفت هیچ قانونی که سوء استفاده از اسرار تجاری را ممنوع نماید تا قبل از سال ۱۹۸۰ وجود نداشت، اما امروزه ۴۷ ایالت دارای یک قانون واحد در این خصوص و بیش از نیمی از این ایالت‌ها همچنین دارای قانون جزایی خاص هستند. نکته‌ی دیگر این که در سال ۱۹۹۶ کنگره یک قانون فدرال جرم انگاری سوء استفاده از اسرار تجاری را تصویب کرد و در سال ۲۰۱۱ دو سناتور اصلاحیه‌ای در خصوص آن معرفی نمودند که به تصویب رسید.
رسانه‌ها و توجه پژوهشگران: تنها یک مقاله در خصوص اسرار تجاری در دهه‌ی ۷۰ در یکی از روزنامه‌های بزرگ آمریکا به چاپ رسید اما پس از آن تعداد مقالات در این خصوص به سرعت رشد نمودند: ۱۵۹ مقاله در دهه‌ی ۸۰، ۵۴۸ مقاله در دهه‌ی ۹۰ و ۵۹۳ مقاله از سال ۲۰۰۰ به بعد نشانی از این مطلب می‌باشد.
به همین ترتیب، در دهه‌ی ۱۹۷۰ در خصوص اسرار تجاری ۲۶ مقاله‌ی مروری، در دهه‌ی ۱۹۸۰، ۳۲۰ مقاله‌ی مروری، در دهه‌ی ۹۰، ۱۱۰۵ و از سال ۲۰۰۰ به بعد ۱۵۴۶ مقاله‌ی مروری مورد نگارش قرار گرفت.
ارزش اسرار تجاری: به دلیل ماهیت محرمانه‌ی اسرار تجاری ارزیابی دقیق ارزش تجاری امروز آن و مقایسه‌ی ارزش فعلی آن با گذشته به راحتی میسر نیست، اما اقتصاد دانان برای دارایی‌های نامشهود (نامحسوس) ارزش زیادی قائل می‌شوند که این دارایی‌ها شامل اسرار تجاری و انواع دیگر مالکیت فکری می‌گردند. بررسی دارایی‌های نامشهود ۵۰۰ شرکت نشان داد که این دارایی‌ها ۱۷ درصد از ارزش کل شرکت در سال ۱۹۷۵، ۳۲ درصد از ارزش کل در سال ۱۹۸۵، ۶۸ درصد از ارزش کل در سال ۱۹۹۵، ۸۰ درصد از ارزش کل در سال ۲۰۰۵ و ۸۱ درصد از ارزش کل در سال ۲۰۰۹ را تشکیل می‌دهند.
خسارت: نقض اسرار تجاری تاکنون موجب صدها میلیون دلار خسارت شده است، رقمی که در دهه‌های گذشته بی سابقه بوده است. تنها در سال ۲۰۱۱، ۹۴۷ میلیون دلار به بیمارستان سازنده‌ی دستگاه‌های بیمارستانی سنت جود [۲] به دلیل سوء استفاده‌ی یک کارمند از اسرار تجاری آن و ۹۲۰ میلیون دلار به شرکت شیمیایی دوپونت [۳] برای سوء استفاده از اسرار تجاری محصول فیبر کولار [۴] خود و ۵۲۵ میلیون دلار به شرکت سازنده‌ی هارددیسک سیگیت [۵] به دلیل سوء استفاده‌ی شرکت رقیب آن وسترن دیجیتال [۶] از اسرار تجاری این شرکت خسارت وارد شد.
عوامل متعددی می‌تواند به این رشد قابل توجه کمک نماید. یکی از این عوامل تغییرات ساختاری در تکنولوژی است که تقریباً موجب تغییر شکل تمامی جنبه‌های زندگی آمریکایی‌ها شده است. در گذشته به دلیل فقدان تکنولوژی به شکل کنونی دسترسی به اطلاعات مهرو موم شده و استفاده‌ی از این اطلاعات محافظت شده و سپس فرار از صحنه‌ی جرم دشوار بود اما با انقلاب در عرصه‌ی فناوری روش‌های ذخیره سازی و پردازش دیجیتالی مانند رایانش ابری و ای میل شکل گرفت که باعث شد یک هکر با نقض شبکه‌ی شرکت با هزاران مایل فاصله به اسرار تجاری دسترسی پیدا کرده و زمینه‌ی افشای آن را فراهم سازد.
یکی دیگر از این عوامل نیروی کار در حال تغییر آمریکایی است. دورانی که در آن یک کارمند صرفاً برای یک شرکت فعالیت می‌کرد سپری شده است. امروزه کارمندان به صورت سیار عمل می‌کنند و از شغلی به شغل دیگر رفته و اسرار تجاری کارفرمایان سابق خود را با خود همراه می‌کنند.
در این مقاله به بررسی هفت عاملی می‌پردازیم که به ما در توضیح اهمیت فزاینده‌ی اسرار تجاری در آمریکا کمک می‌کنند. علاوه بر فناوری‌های جدید و تغییرات در نیروی کار آمریکا این عوامل عبارت‌اند از: تغییر در ارزش شرکت از دارایی‌های ملموس به دارایی‌های غیر ملموس، قانون اسرار تجاری متحدالشکل آمریکا، تعریف در حال رشد اسرار تجاری، رشد تهدیدات بین‌المللی و از بین رفتن تعادل میان حق اختراع و قانون اسرار تجاری و سنگین شدن کفه‌ی ترازو به نفع اسرار تجاری.
بخش بعدی مقاله روند تاریخی قانون اسرار تجاری و توسعه‌ی آهسته‌ی آن در مقابل سایر مصادیق مالکیت فکری را بررسی می‌کند، بخش سوم به ارائه‌ی هفت عامل می‌پردازد و دلایل مخالفان را بررسی می‌کند و در نهایت بخش چهارم با یک پیش بینی به این نتیجه گیری می‌پردازد که همان عواملی که موجب افزایش توسعه و رونق اسرار تجاری در چند دهه‌ی گذشته شده‌اند موجب افزایش سوء استفاده و دادخواهی در خصوص اسرار تجاری گشته‌اند.
بخش دوم: توسعه‌ی کند قانون اسرار تجاری
قانون اسرار تجاری در ایالات متحده جدیدترین و آخرین پیشرفت یکی از اصطلاحاً “چهار حوزه بزرگ” مالکیت فکری است: حق اختراع، کپی رایت، علامت تجاری و اسرار تجاری را اصطلاحاً چهار بزرگ می‌نامند. دادگاه‌ها و قانون‌گذاران قانون اسرار تجاری را آخر از همه پذیرفتند و دولت فدرال هم در قالب یک قانون مدنی چنین اقدامی نمود.
قانون حق اختراع قدیمی‌ترین قانون در این چهار مورد است. سنت اعطای حق اختراع در ایتالیا و در نیمه‌ی اول قرن پانزدهم شکل گرفت و اولین قانون ثبت اختراع در سال ۱۴۷۴ در ونیز به تصویب رسید. دادگاه‌های انگلیسی در سال ۱۵۷۲ حق اختراع را به رسمیت شناختند و در سال ۱۶۲۳ پارلمان انگلستان قانون ثبت اختراع را به تصویب رساند. مستعمرات آمریکایی سنت انگلیسی را ادامه دادند و با تمام حق اختراعات در زمان انقلاب آمریکا موافقت نمودند. با تصویب قانون اساسی ایالات متحده، دولت فدرال قدرت اعطای حق اختراع را بر عهده گرفت و در مدت کوتاهی پس از آن کنگره اولین قانون حق اختراع را در سال ۱۷۹۰ به تصویب رساند.
قانون کپی رایت مدرن نیز به همین ترتیب از چنین سابقه‌ی طولانی برخوردار است. پارلمان انگلستان اولین قانون کپی رایت را در سال ۱۷۱۰ تحت عنوان قانون ملکه آن به تصویب رسید. مدت کوتاهی پس از تصویب آن، دادگاه‌ها کپی رایت را تحت اصول کامن لا به رسمیت شناختند.
حمایت از کپی رایت در قانون اساسی ایلات متحده مجاز بود و کنگره قانون کپی رایت را در سال ۱۷۹۰ به تصویب رساند.
قانون علامت تجاری ایالات متحده از کامن لای انگلیس نشأت گرفته است. دادگاه‌های آمریکایی ا.لین جبران خسارت را تحت تئوری‌های علامت تجاری در سال ۱۸۳۷ اعطا کردند. کنگره نخستین قوانین علامت تجاری را در سال‌های ۱۸۷۰ و ۱۸۷۶ به تصویب رسانید اگرچه دیوان عالی کشور متعاقباً اعلام کرد که خلاف قانون اساسی است. کنگره پس از آن قانون علائم تجاری را در سال ۱۸۸۱ به تصویب رساند.
اگرچه اطلاعات محرمانه‌ی کسب و کار به همان میزان قدیمی است که خود کسب و کار قدیمی است اما باید دانست قانون اسرار تجارتی پدیده‌ای نوین محسوب می‌گردد. اولین موارد بحث (پرونده‌ها) در خصوص اسرار تجاری در ایالات متحده در سال‌های ۱۸۳۷ و ۱۸۶۸ رخ داد.
زمانی که در سال ۱۹۳۹ Restatement of torts منتشر شد شامل بخشی می‌شد که قانون اسرار تجاری را خلاصه کرده بود. این اعلامیه نقطه‌ی عطف مهمی برای قانون اسرار تجاری بود زیرا قانون اسرار تجاری تا آن زمان پیرامون الگوی خاصی متبلور نشده بود. بیانیه به سرعت به یک استاندارد قانونی تبدیل شد به طوری که هر پرونده‌ی اسرار تجاری گزارش شده‌ای به این بیانیه به نحوی اشاره کرده بود. اما با توجه به ماهیت غیر الزام آور بیانیه، قانون اسرار تجاری از لحاظ جغرافیایی ناسازگار باقی مانده است و از ایالتی به ایالت دیگر به طور غیر یکنواخنتی توسعه یافته است. حدود چهل سال بعد در تلاش برای تدوین قانون اسرار تجاری مشترک، قانون متحدالشکل اسرار تجاری به تصویب رسید. (UTSA) متعاقب تصویب آن در سال ۱۹۷۹، قانون متحدالشکل اسرار تجاری پذیرش گسترده‌ای را به وجود آورد و در اواخر سال ۲۰۱۱، چهل و هفت ایالات آن را به تصویب رساندند. با وجود قانون متحدالشکل اسرار تجاری قانون اسرار تجاری هنوز هم متحدالشکل نیست. اگرچه تنها سه ایالت آن را تصویب نکرده‌اند، آن سه ایالت ماساچوست، نیویورک و تگزاس بیانگر ۱۸ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور است. علاوه بر این باید گفت ایالت‌هایی که این قانون را تصویب کرده بودند برخی از آن‌ها پس از تصویب به اصلاح آن پرداختند، برخی دادگاه‌ها به تفسیرهای متفاوت از آن دست زدند و حتی برخی از آن‌ها پس از تصویب قانون به اصول کامن لا تکیه کردند. کنگره تلاش‌هایی را برای آوردن قانون اسرار تجارتی به قلمرو فدرال انجام داد. در سال ۱۹۵۹ جان لیندسی نماینده‌ی ایالت نیویورک لایحه‌ی لیندسی را معرفی نمود که هدفش ایجاد یک قانون فدرال بود که راه به جایی نبرد. در سال ۱۹۶۶ سناتور مک کللان لایحه‌ی مک کللان را معرفی کرد که هدف مشابهی را در راستای اصلاح قانون علامت تجاری فدرال دنبال می‌کرد که این نیز به طور مشابه ناموفق بود. در سال ۱۹۹۶ کنگره قانون جاسوسی اقتصادی را به تصویب رساند و سوء استفاده از اسرار تجاری را جرمی فدرال دانست اما این قانون به سوء استفاده‌ی مدنی اشاره‌ای نکرد و از قانون اسرار تجاری ایالتی سبقت نگرفت. به تازگی در اکتبر ۲۰۱۱ سناتور هرب کوهل و سناتور کریستوفر کونز اصلاحیه‌ای برای قانون جاسوسی اقتصادی معرفی کردند که حق فدرال تعقیب (اقامه‌ی دعوی/ اقدام) مدنی برای صاحبان اسرار تجاری را محفوظ می‌دانست که باز هم موفقیت آمیز نبود بنابراین امروزه هیچ قانون کلی فدرالی در خصوص اسرار تجاری وجود ندارد.
مفسران نظریه‌های مختلفی در خصوص چرایی روند کند توسعه‌ی قانون اسرار تجاری ارائه کرده‌اند. به گفته‌ی یکی از صاحب نظران صاحبان اسرار تجاری اغلب در خصوص حق قانونی قابل اجرای خود در خصوص نقض اسرار تجاری نا آگاه بوده‌اند و حتی اگر آن‌ها به حقوق خود آگاه بودند تمایلی به اقدام قانونی و اقامه‌ی دعوی علیه ناقض حق نداشتند زیرا از افشای بیشتر اسرار تجاری خود بیم داشتند. صاحب نظران دیگری، یکی دیگر از عوامل عدم تمایل عمومی را ناتوانی کنگره در یک تعریف مشخص از رقابت غیر منصفانه می‌دانند. برخی دیگر از صاحب نظران به عدم اطمینان در خصوص پارامترهای دقیق حفاظت از اسرار تجاری و تعریف نامشخص از حوزه‌ی عمومی در متن و مفاد اسرار تجاری انتقاد می‌کنند و آن را یکی از دلایل روند کند پیشرفت اسرار تجاری می‌دانند. علت هر چه باشد نتیجه روشن است، قانون اسرار تجاری نسبت به سایر مصادیق حقوق مالکیت فکری دیرتر ریشه گرفته است.
[۱]. Uniform Trade Secret Act (UTSA) [۲]. St. Jude Children’s Research Hospital [۳]. DuPont [۴].Kevlar [۵]. Seagate [۶]. Western Digitalمنبع:
Seven Reason Why Trade Secrets Are Increasingly Important, David S. Almeling, BERKELEY TECHNOLOGY LAW JOURNAL [Vol. 27:1091, Available at: http://scholarship.law.berkeley.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1958&context=btlj