همکاران سیستم– تعاریفی که از نرم افزار ارائه شده است، به شرح زیر است:
الف-تعاریف عمومی
۱-فرهنگ فارسی معین:
(نَ اَ) مجموعه‌ای از برنامه‌ها و داده‌ها، کتابچه راهنما و مانند آن‌ها که بتوان آن را برای انجام کار مشخصی با استفاده از کامپیو‌تر به کار برد.
۲-مجموعه دستورالعملهایی که به منظور انجام کاری به رایانه داده می‌شود. (میکروسافت، فرهنگ تشریحی اصطلاحات کامپیوتری، مترجم مجید سماوی )
۳-مجموعه‌ای از جملات قابل اجرا به وسیله کامپیو‌تر (مثلا به صورت یک رشته جملات یا فرمان‌ها و به همراه اطلاعات ضروری برای اجرای آن) است که برای انجام فعالیت خاص تدوین و تحریر می‌گردد. (حقوق پدیدآورندگان نرمافزار، شورای عالی انفورماتیک، ص۶۳ )
۴- متن برنامه‌ها، داده‌ها، اطلاعات و تمامی مستنداتی که برنامه‌ها را به عنوان یک محصول متمایز می‌کند، این مستندات شامل طیف وسیعی است از مدارک طراحی، روش تست، اصول عملیات، رویه‌های کنترل کیفیت، رویه‌های پشتیبانی و نگه‌داری، راهنمای استفاده کننده، نحوه نصب، ابزار کمک آموزشی در ارتباط با آن و گزارش‌های دوران طراحی و تولید نرم افزار. (انجمن مهندسین برق و الکترونیک آمریکا، به نقل از دبیرخانه شورای عالی انفورماتیک، ص ۱۲ )
۵- نرمافزار، مجموعه‌ای از برنامه‌های رایانه‌ای و داده‌های مرتبط است که دستورالعملهایی را بر رایانه فراهم می‌کند و به منظور اینکه به رایانه فرمان دهد چه کاری را انجام بدهد، در رایانه نگه‌داری می‌شود.
به عبارت دیگر نرمافزار مجموعه‌ای است از برنامه‌ها، رویه‌ها و الگوریتم‌ها و مستندات مربوط به اجرای سیستم پردازش اطلاعات است.
برنامه رایانه‌ای، کار ویژه (وظیفه) برنامه را ایفا می‌کند، خواه مستقیما در سخت‌افزار رایانه، دستورالعمل‌ها را تدارک ببیند، خواه به صورت ورودی در بخشی از نرمافزار دیگر به کار گرفته شود.
ب- تعاریف قانونی
۱-آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای:
ماده ۲- نرمافزار عبارت است از مجموعه برنامه‌های رایانه‌ای، رویه‌ها، دستورالعمل‌ها و مستندات مربوط به آن‌ها و نیز اطلاعات مربوط به عملیات یک سیستم رایانه‌ای که دارای کاربری مشخص بوده و بر روی یکی از حامل‌های رایانه‌ای ضبط شده باشد.
۲-لایحه جامع حمایت از حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط (در دست تصویب):
ماده ۱ بند۱۹: نرم افزار: مجموعه منسجمی از برنامه‌های رایانه‌ای و محتواهای دیجیتال همراه آنکه به وسیله برنامه‌های موجود در مجموعه اجرا می‌شود.
بند (۲۰)«برنامه رایانه‌ای»: مجموعه‌ای از دستورات است که به صورت کلمات، کد‌ها، طرح برنامه یا هر شکل دیگری بیان شود و چنانچه در حاملی که رایانه توانایی خواندن آن را دارد قرار گیرد، سبب شود که رایانه عمل خاصی را انجام دهد یا به نتیجه خاصی برسد.
۳- متن پیشنهادی آی سی تی جهت درج در لایحه فوق الاشاره:
نرمافزار (برنامه ریانه‌ای)، اثری است متشکل از مجموعه‌ای از رویه‌ها، دستورالعمل‌ها داده‌ها، الگوریتم‌ها، مستندات مربوط به آن‌ها که در قالب فرامین یا اشکال دیگر بیان شده و در صورت ارائه آن به یک سامانه پردازنده (رایانه) آن سامانه قابلیت اجرا یا انجام کار معین یا تحصیل نتیجه مورد انتظار را داشته باشد. در این قانون واژه نرمافزار و برنامه رایانه‌ای معادل یکدیگر مدنظر قرار گرفته است.
تالیف: دفتر حقوقی شرکت همکاران سیستم
منابع
۱-اس پرسمن، راجر، با ترجمه سالخورده حقیقی، محمد مهدی، مهندسی نرم افزار، انتشارات خراسان، ۱۳۹۰،
۲-خدمت گزار، محسن، فلسفه مالکیت فکری، نشر میزان، ۱۳۹۰، تهران
۳-زرکلام، ستار، حقوق مالکیت ادبی و هنری، انتشارات سمت، ۱۳۸۷، تهران
۴-صادقی نشاط، امیر، حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه‌ای، نشر میزان ۱۳۸۹، تهران