در حاشیه سومین روز از رویداد «باهم»، نشستی تخصصی با محوریت رایانش ابری با ارائه فرید فولادی، رئیس هیئت مدیره همکاران سیستم، شهرام شریف دبیر تکنولوژی و استارتاپ فردای اقتصاد؛ محمد معینی، مدیر انفورماتیک شرکت فناوران اطلاعات خبره و محمدعلی یوسفی‌زاده، مدیرعامل آسیاتک برگزار شد.
بررسی مزایای رایانش ابری برای کسبوکارها از جنبه‌های مختلف از جمله امنیت، دسترسی، مدیریت هزینه‌ها در کنار اشاره به چالش‌های به‌کارگیری این فناوری در سطح کسبوکارها و سازمان‌های کشور، از مهم‌ترین موضوعاتی بود که در این نشست مورد بررسی قرار گرفت.
تغییر مدل کسب‌وکار با استفاده از فناوری رایانش ابری
فرید فولادی، رئیس هیئت مدیره همکاران سیستم، مزایای رایانش ابری برای کسبوکارها را از دو جنبه مورد بررسی قرار داد. به گفته وی، تجهیز کسبوکارها به فناوری‌ها و تکنولوژی‌های نوین با هزینه مقرون به‌صرفه و ایجاد پایداری و اطمینان در حوزه فناوری اطلاعات سازمان، از مزایای مهم این فناوری است. اما از یک جنبه دیگر، رایانش ابری، می‌تواند زمینه‌های لازم را برای تحول و تغییر مدل کسب‌وکار فراهم کند. حتی در حال حاضر برخی از کسبوکارها وجود دارند که اساسا بر بستر ابر شکل گرفته‌اند. در واقع فناوری ابری، صرفا به‌کارگیری تکنولوژی نیست، بلکه فراتر از آن، این امکان را در اختیار صاحبان کسب‌وکار قرار می‌دهد که با یک مدل دیگری سازمان خود را اداره کنند. همکاران سیستم نیز با همین نگاه، چند سالی است که راهکارهای نرم‌افزاری خود را در بستر ابری برای کسبوکارها ارائه می‌کند.
در همین راستا محمدعلی یوسفی‌زاده، مدیرعامل آسیاتک نیز گفت: یکی از قابلیت‌های ارزشمند سرویس‌های رایانش ابری، توسعه‌پذیری آنها در لحظه است. در واقع در ابتدا کسبوکارها نیاز به سرمایه‌گذاری چندانی ندارند و در ادامه با توجه میزان نیاز خود، می‌توانند به شکل در لحظه منابع خود را افزایش دهند. بنابراین هم از لحاظ زمانی و هم هزینه‌ای، بسیار مقرون به‌صرفه است. از طرفی هزینه نگهداری و توسعه سیستم‌ها نیز براساس دانش یک شرکت سرویس‌دهنده که در تعداد بالا سرویس‌های خود را ارائه می‌کند، توزیع می‌شود و بنابراین از این لحاظ هزینه‌های سرویس کاهش پیدا می‌کند. به گفته وی، سرویس‌دهندگان زیرساخت‌های ابری، پیش‌بینی‌های اولیه و مورد نیاز امنیتی را در لایه‌های مختلف مورد توجه قرار داده‌اند. بنابراین دغدغه‌های امنیتی سرویس‌گیرندگان را تا حد زیادی برطرف می‌کنند.
محمد معینی، مدیر انفورماتیک شرکت فناوران اطلاعات خبره نیز با برشمردن عامل پایداری در فناوری اطلاعات به عنوان یکی از ملزومات مهم سازمان‌ها، گفت: این پایداری نیاز به تیم متخصص و دانش فنی و پشتیبانی همیشگی دارد. اینجاست که شرکت‌های ارائه‌دهنده سرویس‌های ابری با داشتن چنین منابعی، به کسبوکارها کمک می‌کنند تا تمرکز، زمان و منابع خود را صرف توسعه کسب‌وکارشان کنند.
امنیت بیشتر داده‌ها در بستر ابر
در ادامه فرید فولادی با اشاره به برخی تصورات اشتباه در خصوص امنیت رایانش ابری، گفت: تصور اشتباهی که وجود دارد این است که وقتی صحبت از (Public Cloud) می‌شود، یعنی داده‌ها در اختیار عموم قرار می‌گیرد. در حالی که اساسا چنین چیزی مطرح نیست و در واقع در اینجا تنها Cloud، عمومی است و اتفاقا داده‌ها در سطح بسیار خوبی از امنیت هستند. وقتی در خصوص مدل نرم‌افزار به عنوان سرویس (SaaS) صحبت می‌کنیم، قطعا سرویس‌دهندگان تمام دغدغه‌های امنیتی از جمله نگهداری از داده‌ها و پشتیبان‌گیری از آنها را از قبل پیش‌بینی کرده‌اند. اگر هم نرم‌افزار متعلق به خود کسب‌وکار باشد، می‌توانند از یکی از سرویس‌های IaaS یا PaaS استفاده کنند. اما در هر حال دسترسی به داده‌ها را در اختیار دارند. هنگامی که ما در خصوص امنیت داده‌ها صحبت می‌کنیم، معمولا ذهنیت‌ها صرفا به سمت دسترسی به آنها می‌رود. این در حالی است که حفاظت از داده‌ها، ریکاوری و پشتیبان‌گیری از آنها در زمان و شرایط مختلف هم، اهمیت بسیار قابل توجهی دارد. بد نیست اشاره کنیم که در تمام دنیا عمده مشکلات امنیتی اتفاقا مربوط به داخل سازمان است تا آنکه ناشی از عوامل بیرونی باشد. بنابراین معمولا اینگونه برداشت‌‍‌های نادرست در خصوص امنیت وجود دارد.
فولادی افزود: در مورد Private Cloud هم با دو تعبیر روبرو هستیم. برخی مواقع سازمان‌ها دیتاسنتر اختصاصی خود را ایجاد کرده و اسم آن را Private Cloud می‌گذارند. در این حالت دیگر از مزایای رایانش ابری چندان استفاده نمی‌کنند. چرا که صفر تا صد کار با چالش‌ها و هزینه‌های بالا توسط خود سازمان انجام شده است. اما در حالت دیگر یک سرویس‌دهنده تمام این خدمات را ارائه داده و با ایجاد زیرساخت‌های لازم، امنیت داده‌ها را فراهم می‌کند. در این حالت می‌توان مکانیزم Private Cloud را برای داده‌های با حساسیت بالا اجرا کرد. هر چند تجربه نشان داده که نیاز سازمان‌ها به Private Cloud به ندرت اتفاق می‌افتد. در نهایت باید گفت در تمام دنیا اثبات شده که استفاده از سرویس‌های ابری به مراتب امنیت بالاتری از سیستم‌های داخل سازمان برای کسبوکارها فراهم می‌کند.
محمدعلی یوسفی‌زاده، مدیرعامل آسیاتک نیز با اشاره به مقاومت برخی کسبوکارها برای استفاده از خدمات ابری گفت: در گذشته بیشتر کسبوکارها تمایل داشتند تا داده‌ها و زیرساخت اطلاعاتی خود را با صرف هزینه‌های زیاد در محل کسب‌وکارشان ذخیره و نگهداری کنند. قطعا تغییر این رویکرد، نیاز به جسارت و تغییر دیدگاه دارد. اتفاقا سرویس‌دهندگان ابری با توجه به تخصص و تجربه خود و همچنین نیروی انسانی متخصصی که در اختیار دارند، قطعا بهتر می‌توانند انتقال اطلاعات از فضای ابری به سرویس‌دهندگان را با رعایت استانداردهای لازم انجام دهند و این موارد جزء پایه‌های اصلی و لازم برای پیاده‌سازی سرویس‌های ابری است. در دنیا پایه خدمات رایانش ابری همان نرم‌افزار به عنوان سرویس (SaaS) است که می‌توانیم بگوییم همکاران سیستم یکی از بنیانگذاران آن است. بنابراین استفاده از خدمات یک سرویس‌دهنده که تمام موضوعات مربوط به لایه نرم‌افزار را نیز پیش‌بینی کرده باشد، قطعا موضوعات مربوط به امنیت، دسترسی و سایر موارد گفته شده را بسیار بهتر پیش‌بینی کرده است.
استفاده از سرویس‌های ابری یک رابطه برد برد است
فرید فولادی، رئیس هیئت مدیره همکاران سیستم در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: استفاده از سرویس‌های رایانش ابری برای کسبوکارها قطعا مقرون به‌صرفه‌تر است و این موضوع به دلیل به اشتراک‌گذاری منابع است. اتفاقا از همین طریق سرویس‌دهندگان نیز منتفع می‌شوند و این یک رابطه کاملا دو طرفه است.
در همین راستا محمد معینی، مدیر انفورماتیک شرکت فناوران اطلاعات نیز اشاره کرد: قطعا تشکیل تیم‌های متخصص برای شرکت‌ها هزینه‌بر بوده و سرویس‌های ابری از این لحاظ می‌توانند به کسبوکارها در مدیریت هزینه‌ها کمک کنند. از طرفی با توجه به تغییرات و رشدی که در سخت‌افزارها وجود دارد، قطعا نیاز به بروزرسانی آنها در بازه‌های زمانی مختلف وجود دارد و تمام این موارد برای کسبوکارها بسیار هزینه‌بر است. این در حالی است که سرویس‌دهندگان رایانش ابری تمام این موارد را با هزینه‌های به مراتب کمتر به کسبوکارها ارائه می‌دهند.
روند رو به رشد انتقال داده به بستر ابر
رئیس هیئت مدیره همکاران سیستم در ادامه افزود: بخش قابل توجهی از داده‌هایی که هم اکنون در دنیا بر بستر ابر وجود دارد، مربوط به شرکت‌ها است و روند انتقال داده‌ها از دیتاسنتر شرکت‌ها به بستر ابر در حال انجام است. دیتاسنترها نیاز به خدمات پشتیبانی 7/24 دارند. بنابراین نباید ریسکی متوجه آنها باشد. طبیعی است که ارائه‌دهندگان خدمات ابری توانایی بهتری برای ارائه این خدمات را دارند. اتفاقا راه‌اندازی و نگهداری از دیتاسنتر یک کار پیچیده و نیازمند تخصص‌های متنوع است.
در ادامه محمدعلی یوسفی‌زاده، مدیرعامل آسیاتک نیز گفت: ما در این حوزه در ایران با یک شکاف 20 تا 25 ساله نسبت به دنیا روبرو هستیم. می‌توانیم بگوییم سال‌های 2023 و 2024 جزء سال‌های تغییر مدل در این حوزه و ورود به حوزه مگادیتاسنترها است و قطعا در سال‌های آینده شاهد پیشرفت‌های خوبی در این خصوص خواهیم بود. به نظر می‌رسد روند دیتاسنترسازی‌هایی که در سازمان ها و ادارات شاهد آن بودیم، متوقف خواهد شد.
محمد معینی، مدیر انفورماتیک شرکت فناوران اطلاعات خبره نیز در این خصوص گفت: در اینجا باید بین دو موضوع دیتاسنتر و اتاق سرور تفاوت قائل باشیم. چیزی که ما در ایران داریم، بیشتر یک اتاق سرور است تا دیتاسنتر. چرا که دیتاسنتر، استانداردها و معیارها و دانش خاص خود را نیاز دارد.
مهاجرت به کلود نیاز به استراتژی و چارچوب دارد
فرید فولادی رئیس هیئت مدیره همکاران سیستم در بخش پایانی صحبت خود از الزامات مهاجرت به کلود صحبت کرد و گفت: ورود و مهاجرت به کلود نیاز به استراتژی مشخص دارد و کسبوکارها باید رفتار و مسیرهای متفاوتی را برای ابزارها و نرم‌افزارهای متفاوت خود انتخاب کنند. اتفاقا در دنیا یک سری چارچوب و فریم‌ورک برای این موضوع ایجاد شده که به کسبوکارها در این خصوص کمک می‌کند. یک زمانی مهاجرت به کلود اینگونه است که شما یک نرم‌افزار قدیمی دارید و قصد تغییر آن را ندارید و فقط قصد دارید آن را در جای دیگری قرار دهید. اما در برخی مواقع ممکن است شما نرم‌افزار قدیمی خود را کنار گذاشته و یک نرم‌افزار ابری تهیه کنید. قطعا این مهاجرت یک روزه اتفاق نمی‌افتد و نقش مدیران IT در این مهاجرت بسیار حیاتی است. اما نکته مهم در این خصوص آن است که مدیران ارشد نیز باید از این استراتژی حمایت کنند.