قانون چگونه از شما حمایت می کند؟ (اثر مشترک سینمایی)

پرسش: آیا اثر سینمایی اثر مشترک محسوب میشود؟

پاسخ: اثر مشترک در ماده 6 قانون حمایت از مؤلفان، مصنفان و هنرمندان مصوب 1348 اینگونه تعریف شده است:
” اثری که با همکاری دو یا چند پدیدآورنده به وجود آمده باشد و کار یکایک آنان جدا و متمایز نباشد اثر مشترک نامیده می‌شود و حقوق ‌ناشی از آن حق مشاع پدیدآورندگان است.”

در این ماده دو شرط برای مشترک محسوب شدن اثر ذکر شده است:

  • تعدد پدیدآورندگان: شرط اول آن است که باید چند پدیدآورنده در خلق اثر نقش داشته باشند.
  • متمایز نبودن کار پدیدآورندگان: در این ماده شرط دیگری نیز برای اثر مشترک ذکر شده و آن این است که کار هر یک از پدیدآورندگان نباید از کار دیگران قابل تفکیک باشد.

برخی معتقدند اثر سینمایی اثر مشترک محسوب میشود. امّا دو شرط مذکور در این ماده، بخصوص شرط دوم، بیانگر خلاف این عقیده است. زیرا اگرچه کارگردان، فیلمنامه نویس، تدوینگر، نورپرداز، طراح صحنه، طراح لباس و آهنگساز یک اثر سینمایی هر یک به نوبه ی خود پدیدآورنده محسوب شده و شرط اول ماده ی 6 را محقق کرده اند، اما از آنجا که کار هر یک از پدیدآورندگان از کار دیگری متمایز و جداست و میتوان هنر تدوینگر را از هنر کارگردان یا فیلمنامه نویس تمیز داد، بنابراین شرط دوم ماده 6 محقق نشده و نمیتوان اثر سینمایی را در زمره ی آثار مشترک محسوب کرد.

شایان ذکر است که استدلال فوق الذکر با توجه به قانون فعلی مالکیت ادبی و هنری که مصوب 1348 است، صورت گرفته و لایحه مالکیت فکری که در دست تصویب است، اثر مشترک را به گونه ای دیگر تعریف کرده است.