حمایت از مصرف کننده خدمات رایانش ابری

بسیاری از قواعد حاکم بر خدمات دیجیتال از قراردادهای بین طرفین اقتباس شده اند. در اینجا می توان استدلالی را بیان کرد مبنی بر اینکه اگر کاربران خواستار امنیت بیشتر داده ها برای خدمات رایانش ابری هستند، پس باید در فرآیند انعقاد قرارداد برای امنیت بیشتر چانه زنی کنند. اما با توجه به واقعیت کنونی راجع به توانایی مصرف کنندگان برای مذاکره در حین انعقاد قرارداد محتوا یا خدمات دیجیتال، استدلال فوق (توانایی چانه زنی مصرف کننده) رنگ می بازد. برای بیشتر مصرف کنندگانی که از رایانش ابری یا دیگر خدمات دیجیتال استفاده می کنند، این گزاره که آن ها قدرت چانه زنی کافی برای مذاکره و اعمال تغییرات در شروط قراردادی استاندارد دارند، غیرواقع بینانه است. در اصل، اگر شرایط غیرقابل پذیرش باشند و ارائه دهنده ی خدمات ابری نیز از آمدن بر سر میز مذاکره شانه خالی کند، مصرف کننده می تواند از استفاده از خدمات خودداری کند ولیکن انجام چنین کاری ممکن است دسترسی مصرف کننده به ضروریات جدید را محدود کند از جمله سرویس های ارتباطی که شامل خدمات ایمیل است، دسترسی به اینترنت و حتی خدماتی که به طور سنتی برخط نیستند  مانند بانکداری. عدم موافقت با شروط پیشنهادی ارائه دهنده ی خدمات ابری، حتی می تواند دسترسی به نرم افزار یا برنامه های محبوبی که به طور روزافزون در پلت فرم های ابر-محور  رد و بدل می شوند را نیز محدود کند. یکی از نویسندگان در بررسی قراردادهای آنلاین، ملاحظات زیر را مطرح می کند:

شاید بتوان گفت که در هیچ عرصه ای از حقوق، به اندازه ی قراردادها،  بین ساختار اساسی و واقعیت مدرن بی ارتباطی وجود ندارد. یکی از اساسی ترین نظریات در حقوق قراردادها، مساله ی آزادی قراردادی است __ طرفین ممکن است با حداقل محدودیت ها، قراردادهایی را با شروط مورد توافق با همدیگر منعقد کنند. البته نتیجه ی این آزادی آن است که اگر یکی از طرفین، مفاد قرارداد را دوست نداشته باشد، آزاد است که عقب نشینی کرده و در جای دیگری دنبال شرایط مطلوب خود بگردد.

اگرچه مصرف کنندگان آزادند که از شروطی که ارائه دهنده ی خدمات ابری مقرر کرده ، صرف نظر کنند، اما یافتن شرایط بهتر یا مناسب تر در جای دیگر، گزاره ای دور از انتظار است. احتمال بیشتر آن است که مصرف کننده شروطی بسیار شبیه و به همان اندازه یک جانبه، از ارائه دهندگان رقیب پیدا کنند. در همین زمان، تعداد قراردادهایی که مصرف کنندگان منعقد می کنند، افزایش می یابد، در حالی که شروط به خودی خود با بسیاری از اصول اساسی حریم خصوصی و حمایت از مصرف کننده در تعارض هستند. روابط قراردادی نامتوازن __ و نتایج حاصله از آن __ لزوما محدود به مصرف کنندگان نیست. این موقعیت بر بنگاه های کوچک و متوسط  و حتی شهرداری هایی که با ارائه دهندگان خدمات ابری قرارداد بسته اند نیز اعمال می شود. یک لایه ی انتزاعی دیگر به نفع مصرف کننده، آن است که آنچه که می تواند در یک قرارداد استاندارد مجاز شمرده شود یا اعمال شود، در قوانین کشورهای مختلف متفاوت است. به طور خاص، این خلاء بین اتحادیه ی اروپا و آمریکا وجود دارد. در اروپا، قانونگذاران نظارت خود را گسترده تر می کنند… و درست در همان زمان حقوق قراردادهای آمریکا از مدل های نظارتی عمومی فاصله گرفته است. در کشورهای عضو اتحادیه ی اروپا، حقوق مصرف کنندگان اولویت بندی شده و رویکردی حمایتی تر و پدرانه تری اتخاذ شده است. اگرچه طرفین آزادند که قرارداد ببندند، قانون حمایت از مصرف کننده ی اتحادیه ی اروپا، این آزادی را محدود می کند. به عبارت دیگر، رویکرد اتحادیه ی اروپا به مصرف کنندگان اجازه نمی دهد که صرف نظر از شروطی که در فرآیند انعقاد قرارداد پذیرفته اند، برخی حقوق را اسقاط کنند. در ایالات متحده ی آمریکا قانون حمایت از مصرف کننده بسیار ضعیف تر است و بسیاری از حقوقی که به مصرف کنندگان اعطا می شود، می تواند در قالب شروط قراردادی نادیده گرفته شود. بر خلاف اتحادیه ی اروپا، ایالات متحده علاوه بر موافقتنامه هایی که در قالب بنگاه به بنگاه منعقد شده اند، به اعمال “اصل آگاهی مصرف کننده ” بر معاملات “بنگاه با مصرف کننده ” نیز ادامه می دهد.

واقعیت آن است که مصرف کنندگان حتی اگر تحت حمایت قانون کشور خود باشند، ممکن است در شروط قراردادی ارائه شده توسط ارائه دهندگان خدمات ابری، با وجهه ای ناعادلانه و تا حدی غیرقابل پیش بینی از حقوق مصرف کننده مواجه شوند. به عبارت دیگر، اگرچه قانون اتحادیه ی اروپا حقوق معینی را برای مصرف کننده ی اروپایی مقرر می کند، اما اجرا یا فهم آن حقوق، خصوصا در بافت رایانش ابری دشوار خواهد بود. در استراتژی کمیسیون اروپا، نیاز به شروط قراردادی منصفانه و ایمن در رایانش ابری، به خصوص در مورد مصرف کننده، نیازی بسیار جدی تلقی میشد. کمیسیون اروپا گروهی کارشناسی در حوزه ی قراردادهای رایانش ابری را منصوب کرد تا نمونه ای از شروط قراردادی “منصفانه و ایمن”   که بر بنگاه های کوچک و متوسط و مصرف کنندگان خدمات ابری قابل اعمال اند را بررسی کرده و پیش نویس کند و بر عرصه های همچون موقعیت و جانمایی داده ها  ، مسئولیت، حفاظت از داده ها و انعقاد قراردادهای فرعی  تمرکز کند ولیکن شروط نمونه هنوز تکمیل نشده اند.

کمیسیون اروپایی در شناسایی آن دسته از رویه های انعقاد قرارداد ارائه دهندگان خدمات ابری که مشکل آفرین بوده یا منافی حقوق مصرف کنندگان است به تنهایی عمل نمی کند. علاوه بر مراجع حمایت از داده ها ، مراجع حمایت از مصرف کننده مانند دفتر بازرس ویژه ی امور مدنی  در نروژ، قوانین ملی، موضوع را با شروط  و ضوابط  قراردادی غیرقانونی که در قراردادها درج شده بود، بررسی کرده اند. در نروژ اتهامی مطرح شده است مبنی بر اینکه بسیاری از شروط مقرر در خدمات آی کلود اپل  _ در میان خدمات سایر ارائه دهندگان خدمات اینترنتی _ غیر قانونی اند. این شروط، هم مقررات اتحادیه ی اروپا و هم مقررات نروژ را در بسیاری از عرصه ها نقض می کنند از جمله تضمین ها/ مسئولیت، حمایت های محدود از حریم خصوصی، و تغییر یا اصلاح شروط قراردادی بدون کسب رضایت مجدد.

گرچه ممکن است قوانین حمایت از مصرف کننده ی آمریکا و اروپا فرسنگ ها فاصله داشته باشد، اما قانونگذاران آمریکایی به رویه های قراردادی ارائه دهندگان خدمات ابری و دیگر ارائه دهندگان محتوای دیجیتال انتقاداتی وارد کرده اند. در ابتدا تمرکز ایالات متحده بر گمراهی مصرف کنندگان به همراه تمرکز بیشتر بر امنیت داده ها بود. لازم به ذکر است که مرجع حمایت از مصرف کننده ی ایالات متحده، کمیسیون تجارت فدرال ، ارائه دهندگان خدمات منفردی را به دلیل اتخاذ رویه های تجاری غیرمنصفانه به منظور مبالغه کردن در خصوص مراحل امنیتی که در شروط قراردادی یا سیاست های محرمانه شان ذکر می کنند (مانند مراحل و برنامه ی رمز گذاری  در خدماتشان) جریمه کرده است.

چارچوب فعلی اتحادیه ی اروپا برای حمایت از مصرف کننده

به منظور بکارگیری چارچوب اتحادیه ی اروپا،  اولین سوالی که مطرح می شود این است که حمایت ها نسبت به چه کسانی اعمال می شود؟ اگرچه تعریف واحدی از “مصرف کننده” وجود ندارد، قوانین اروپا اشخاص حقیقی که خارج از شغل یا حرفه ی خود عمل می کنند را مصرف کننده می نامند. به منظور به کارگیری قوانین حمایت از مصرف کننده ی اتحادیه ی اروپا، طرفی که خواستار حمایت است باید “مصرف کننده” باشد. تعیین اینکه یک طرف چه زمانی به عنوان مصرف کننده یا مصرف کننده ی ترکیبی  عمل می کند، در مقابل طرفهای حرفه ای ، در حوزه ی خدماتی همچون رایانش ابری سخت تر می شود.